Karadeniz Tahıl Taahhütnamesi, anlaşmanın bitiminden sonra öne sürülen alternatiflere rağmen en güvenilir ve uygun maliyetli seçenek olma özelliğini koruyor.
Türkiye’nin çabalarıyla Birleşmiş Milletler (BM) arabuluculuğunda hayata geçirilen Karadeniz Tahıl Girişimi’nden Rusya’nın çekilmesinin ardından koridorun canlandırılması çalışmaları sürüyor.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Rus mevkidaşı Sergey Lavrov ile dün Moskova’da düzenlediği ortak basın toplantısında, BM’nin Türkiye’nin katkılarıyla yeni bir teklif paketi hazırladığını ve bunun canlanmaya uygun bir temel oluşturacağını düşündüklerini söyledi. girişimin.
Paketin en değerli ayağı, Rus Ziraat Bankası’nın (Rosselhozbank) Avrupalı bir iştirakinin SWIFT sistemine dahil edilmesi ve Rus gübre şirketlerinin Avrupa’daki dondurulmuş varlıklarının serbest bırakılmasıdır.
Türkiye, BM koordinasyonunda Karadeniz Tahıl Girişimi’nin yeniden canlandırılması yönünde diplomatik çabalarını sürdürürken, anlaşmaya alternatif olarak öne sürülen diğer formüller de güvenlik ve maliyet açısından sorun teşkil ediyor.
Yetersiz tahıl miktarı fiyat krizine neden olabilir
Anlaşma kapsamında oluşturulan koridor üzerinden taşınan tahılın gelişmiş ülkelere gitmesinden rahatsız olduğunu kaydeden Rusya, 1 milyon ton tahılın Türkiye’ye gönderilmesini ve Katar’ın mali sponsorluğunda Türkiye’de işlenmesini öneriyor. Daha sonra en az gelişmiş ülkelere gönderiliyor.
Ancak 1 yılda dünyaya yaklaşık 33 milyon ton tahıl sevk edilmesini sağlayan Karadeniz Tahıl Girişimi’nin operasyon hacmiyle karşılaştırıldığında, Rusya’nın sunduğu 1 milyon ton tahıl ihtiyacın çok altında kalıyor.
Yeterince tahılın ihtiyaç sahiplerine ulaşmaması, piyasalarda fiyatların hızla yükselmesine ve küresel krizin tetiklenmesi tehlikesini taşıyor.
Karadeniz Tahıl İşletmesi, dünya gıda güvenliği ve küresel gıda fiyatlarının istikrarı açısından büyük bir operasyona imza atmıştı.
Hatta işletmenin kaldığı yerden devam etmesi halinde, 1 yıl boyunca 810 bin kişiyi beslemesi beklenen 220 bin ton tahılın sevkiyatı, Ukrayna limanlarında kısa süreli onarımın ardından hızlı bir şekilde başlayabilecek. .
Karadeniz’de çatışma bölgesinin genişleme riski
Rusya’nın anlaşmadan çekilmesinin ardından Ukrayna, Romanya üzerinden dünyaya tahıl gönderilmesi teklifinde bulundu.
Ukrayna, Rusya’nın hariç tutulduğu öneride, tahılın Odessa Limanı’ndan deniz yoluyla Romanya’ya, oradan da Tuna Nehri üzerinden Avrupa’ya ve deniz yoluyla dünyaya sevkiyatını öne çıkardı.
Odessa-Romanya sınırının Rusya-Ukrayna Savaşı’nın devam ettiği bölgelerden biri olmasının yanı sıra Tuna Nehri de zaman zaman çatışmalara ve bombardımanlara sahne oluyor.
Nitekim Rusya, anlaşmanın sona ermesinin ardından Karadeniz’den Ukrayna limanlarına giden tüm gemilerin potansiyel askeri yük taşıyıcıları olarak değerlendirileceğini ve bu gemilerin ülkelerinin Ukrayna’da yer almış sayılacağını duyurdu. Kiev rejimi tarafında çatışma.
Bu durumda, Rusya’nın Karadeniz’de askeri güç kullandığı alanın genişleyerek, gemilerin ait olduğu ülkelerin askeri ve siyasi olarak içine çekildiği karmaşık bir güvenlik sorununa dönüşmesi senaryosundan endişe duyulmaktadır.
Karadeniz Tahıl Girişimi’nden farklı olarak deniz yolunun kısmi kullanımını veya Avrupa Birliği’nin dile getirdiği kara ve demiryollarını kullanma seçeneklerini öngören Odessa-Romanya hattı, güvenlik sorunlarının yanı sıra ulaşıma da büyük yükler getiriyor. maliyetler.
Taşıma maliyetlerindeki ani artış, dünya piyasalarında tahıl fiyatlarının artmasına neden olabilir.
Karadeniz Tahıl Girişimi
Türkiye’nin, Rusya-Ukrayna Savaşı’nın küresel gıda fiyatları üzerindeki etkisini azaltmaya yönelik çalışmaları kapsamında BM, Türkiye, Rusya ve Ukrayna, 22 Temmuz 2022’de İstanbul’da düzenlenen törenle Karadeniz Tahıl Girişimi Anlaşması’nı imzaladı.
Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, süresi dolan anlaşmaya ilişkin 17 Temmuz’da yaptığı açıklamada, “Tahıl koridoru anlaşması aslında sona erdi, durduruldu. Rusya, ilgili koşullar yerine getirilir getirilmez derhal tahıl anlaşmasına dönecektir. Anlaşmanın Rusya ile ilgili kısmı yerine getirilmedi.” sözlerini kullanmıştı.
Rusya’nın talepleri karşısında Rusya Ziraat Bankası’nın (Rosselhozbank) SWIFT sistemine yeniden bağlanması, Rusya’ya tarım makineleri ve yedek modül tedarikinin yeniden başlatılması, gemi sigortalarına ilişkin kısıtlamaların kaldırılması ve yasağın kaldırılması gibi faktörler yer alıyor. bağlantı noktalarına erişim hakkında.
